Menu Sluiten

Orgelreis 2023

Verslag meerdaagse orgelreis naar Noord-Oost Duitsland

Maandag 18 tot en met zaterdag 23 september 2023.

Net als ieder jaar verzamelden zich enkele orgelliefhebbers voor een bedevaart-achtige reis naar enkele orgels. Dit jaar cirkelde de reis rondom de steden Lübeck en Stralsund. Het programma was gevuld met instrumenten van diverse bouwers en stijlperiodes. De reizigers konden zich zo een goed beeld vormen van de rijke (orgel)cultuur van de Hanzesteden.

De eerste dag begon met een Schnitgerbezoek in Ganderkesee. Het kleine maar fijne Schnitger-orgel mocht de toon zetten voor wat nog komen ging. Die toon was veelbelovend! Het Schreiber-orgel in Neuendorf liet zien dat men niet enkel in Groningen grote orgels in kleine kerken plaatst. Het orgel was een juweel voor oog en oor. De kerk was bijzonder fraai gemeubileerd en zodoende viel er tijdens het spel genoeg te bewonderen. De dag werd afgesloten in Barmstedt. Wie de wederopbouwklank niet kon waarderen kon het hoofd oprichten en de prachtige, Bijbelse schilderingen van het gewelf bestuderen. De dag werd afgesloten met een maaltijd en welverdiende nachtrust.

Neuendorf Kerk
Neuendorf Kerk

De tweede dag stond het pas gerestaureerde orgel te Mölln op het programma, tezamen met de orgels in de Jakobikirche te Lübeck. Het orgel in Mölln is pas gerestaureerd en toonde haar nieuwe uiterlijk met overtuiging. De klank is bijzonder fraai geworden, een ware ontdekking. Na Mölln was er in Lübeck gelegenheid de stad te verkennen. De vele torens en uitnodigende kerken stelden niet teleur. De orgels werden al eerder bezocht, maar deze juwelen waren een hervisitatie meer dan waard. Het kleine orgel heeft een klank die gemakkelijk de hele ruimte vult. De prestanten zijn zo weldadig dat men zou vergeten nog op aarde te zijn. Ook het grote orgel mag er wezen. Een ware ‘allesvreter’. Heel anders dan het kleinere zusje, maar prachtig in contrast.

Di.5.3 Lubeck Orgel
Lubeck Orgel

De derde dag werd Lübeck verlaten. Het afscheid was vroeg, maar de stemming zat er al goed in. Deze dag lieten we ons onderdompelen in meer romantische klanken. Het eerste orgel van deze dag was het Ladegast-orgel te Schwerin. Een grote 19e reus met een donkerbruine klank. Hier hoefden de spelers zich niet te schamen voor een beetje smerig legato of het combineren met een overvloed aan achtvoeten. Nee, hier mogen deze dingen, niet vanwege een al te vrije geest, maar omdat ze moeten. Niet eén, maar drie achtvoeten. Niet ‘Welk register neem je?’, maar eerder ‘Hoeveel neem je er?’

Na dit achtvoetenbad togen we naar Rostock. Verteld werd dat het orgel niet in opperbeste toestand zou zijn en dat het afwachten was hoeveel we gingen horen. Dit bleek op locatie heel erg mee te vallen. De klank bleek voor een groot gedeelte nog in goeden doen. Fraaie kleuren werden ons voorgeschoteld vanaf grote hoogte. Ze verrijkten de ongelofelijk imposante orgelkas. Men kan zich hier enkel een indruk maken van de hoeveelheid werk en uren die zijn gemaakt dit wonder op te bouwen. Toch moest ook aan al dit fraais weer een einde komen. De suikertaart werd verruild voor een koffie, een sterke weliswaar. Het orgel in Voigdehagen werd een verassing. De dispositie was ons tot geheimenis gebleven en Pim en Sander maakten van deze gelegenheid gebruik een heuse orgelquiz te maken. Het orgel bleek een stevige klank te bezitten die het mooist bleek net buiten de kerk tussen de vogels. Na deze orgel-espresso werd de reis beëindigd in het hotel te Stralsund.

Woe 5.2 Rostock Orgel
Rostock Orgel

Terwijl de vogels hun brakke keeltjes lieten horen in de vroege ochtend begon dag vier voor de reizigers in de St. Jakobi te Stralsund. Het nieuwe Wegscheider-orgel maakte haar SGO-debuut. De klank is geschoeid op midden-Duitse leest. Het orgel komt fraai de ruimte in en maakt met het front een machtige indruk. Vanuit de Jacobi werd gelopen naar de St. Nikolai. Het Bucholz-orgel maakte een fraaie indruk. De diverse kleuren en mogelijkheden werden uitgebreid gedemonstreerd. Het orgel toonde zich een waar orkest. In de middag werd Petschow bezocht. Het galante orgel gaf ook hier blijk van sportschool mentaliteit. Veel volume staat echter niet gelijk aan een gelijk gehalte schoonheid, zo bleek. De kerk maakte dit ruimschoots goed met haar 19e -eeuwse schilderingen.

Do 3.6 Stralsund St.jacob Orgel
Stralsund St.jacob Orgel

De vijfde dag werd begonnen in Basedow. Het orgel met haar sprookjesachtig uiterlijk was volgens Groninger principes precies groot genoeg voor de ruimte. De pedaaltorens met de uitpuilende ogen en uitstekende tongen zorgden ook voor de kleinsten onder ons voor genoeg vermaak. Hoewel de klank in een aantal opzichten nogal erg de restaurateur laat horen, viel ook hier de totaalindruk niet tegen. De fraaie grafmonumenten geven met het orgel de kleine kerk een grote allure. Na dit kleurenfeest bezochten we Demmin. Het orgel had zich wat verstopt op de galerij, maar maakte beneden een presente indruk. Bijzonder hier is het harmoniumklavier, dat als vierde manuaal is uitgevoerd. De klank is in de loop der jaren gewijzigd, maar het orgel is bij de laatste restauratie weer min of meer teruggebracht in de 19e -eeuwse toestand. De klank was een warm bad.

In Demmin werd afscheid genomen van Pim en Sander, die alvast weer naar het vaderland gingen. Voor de andere reizigers was er een vrije middag om de stad Stralsund te verkennen en zich op te maken voor de aanstaande orgelnacht. Tijdens de orgelnacht werden de drie hoofdkerken bezocht en werden de instrumenten gepresenteerd. Onze Sietze mocht afsluiten in de St. Nikolai, alwaar tevens Bernhard Edskes werd herdacht met orgelklanken.

De volgende dag werd de terugreis gestart. Met als tussenstop: Hamburg. Het orgel in de St. Katharinenkirche werd nog beluisterd in alle facetten. Groots, met een harde noordelijke G. Maar ook hier kon niet gebleven worden. De bus wachtte en de reis terug werd voortgezet. In Nederland wachtten de menigten ons op, erehagen werden gevormd, de deuren van de bus zwaaiden open, terwijl in de bus gedag werd gezwaaid. Vanuit Zuidbroek terug naar Groningen en daar kwam dan toch het einde. Voorbijgangers vroegen zich verwonderd af: wie zijn toch die levenslustige mensen, wie zijn het die daar in vreugde en vriendschap die bus verlaten? Fluisterend werd gezegd: Dat zijn de orgelreizigers. Die hebben iets speciaals, iets dat wij niet hebben. De orgelreizigers pakten nietsvermoedend hun koffers en wensen elkaar het goede. De vreugde voerde hen weer naar hun bedstedes en volgend jaar, dan brengt diezelfde vreugde hen weer bij elkaar.